Malezja

Strategiczna lokalizacja

Malezja to kraj w Azji Południowo-Wschodniej zamieszkiwany przez 33,6 mln osób. Od czasu uzyskania niepodległości w 1957 roku Malezja odnotowuje wysoki wzrost gospodarczy. Choć jest klasyfikowana jako kraj rozwijający się, zajmuje czołowe miejsce wśród gospodarek regionu, obok Indonezji i Tajlandii. Malezja jest państwem członkowskim Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (Association of Southeast Asian Nations, ASEAN) i Organizacji Współpracy Islamskiej (Organization of Islamic Cooperation, OIC).

Malezja, jako kraj charakteryzujący się dynamicznym rozwojem gospodarczym, jest perspektywicznym rynkiem dla handlu międzynarodowego. W 2021 roku produkt krajowy brutto wyniósł 372,9 mld dolarów (11 109 dolarów per capita). Jeśli chodzi o strukturę PKB, usługi stanowią 51,6% PKB, przemysł – 37,8%, a rolnictwo – 9,6%. Z kolei, jeśli chodzi o środowisko biznesowe, 97% firm (1,15 mln) stanowią małe lub średnie przedsiębiorstwa.

Zasoby Malezji to ropa naftowa, gaz, cynk, kobalt, żelazo, drewno, kauczuk i olej palmowy. Ropa naftowa wydobywana jest w Sabah, Sarawak i Terengganu, a Malezję sklasyfikowano na 28. miejscu w światowych rankingach złóż. Malezja jest drugim po Indonezji największym na świecie producentem oleju palmowego. Monokultury palm olejowych prowadzone są od lat 60., przede wszystkim na Borneo. Pod ich uprawę w 2021 roku przeznaczono 5,73 mln hektarów ziemi.

Ludność Malezji

Populacja Malezji liczy 33,6 mln osób. Stolicę kraju, Kuala Lumpur, zamieszkuje ponad 1,9 mln osób. Językiem urzędowym jest malajski, ale powszechna jest znajomość języka angielskiego. W Malezji, według różnych szacunków, pracuje ok. 2,1 mln pracowników z zagranicy, głównie z Bangladeszu, Indonezji i Nepalu.

Malezja jest krajem zróżnicowanym etnicznie i religijnie. 69,9% mieszkańców stanowią Malajowie (Bumiputera), 22,8% – Chińczycy, a 6,6% – Hindusi. W kraju przeważają muzułmanie (63,5%). Kolejne największe grupy to buddyści (18,7%), chrześcijanie (9,1%) i hinduiści (6,1%). Promalajska polityka rządu, sprecyzowana w konstytucji, prowadzi do tzw. „pozytywnej dyskryminacji”, dzięki której Malajowie mogą liczyć na korzyści finansowe i wsparcie w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Malezyjczycy są starzejącym się społeczeństwem. Odsetek mieszkańców w wieku 65 lat lub więcej wzrósł w 2022 roku do 7,3 procent. Oznacza to, że w najbliższych latach wzrosną także nakłady na opiekę zdrowotną i inwestycje w rynek sprzętu medycznego, w tym innowacje z obszaru agetech, czyli technologie poprawiające jakość życia seniorów.

Gospodarka Malezji

Malezja jest 37. największą gospodarką świata pod względem produktu krajowego brutto. Motorem dynamicznego wzrostu gospodarczego, który w 2022 roku wyniósł 8,7%, był eksport produktów z sektora elektrycznego i elektronicznego. Popyt na elektronikę będzie rósł z uwagi na perspektywy technologii 5G, automatyzację przemysłową i rozwój Internetu Rzeczy (IoT). Dobre wyniki gospodarcze oraz strategiczne położenie czynią z Malezji atrakcyjne miejsce dla inwestycji. Inwestorzy zagraniczni przybywają głównie z Chin, Singapuru, Japonii i Stanów Zjednoczonych.

W ubiegłej dekadzie rządy podejmowały wysiłki na rzecz reform strukturalnych w celu podtrzymania tempa wzrostu gospodarczego. Jednym z tego typu planów była „Wizja wspólnego dobrobytu 2030” („Shared Prosperity Vision of 2030„). Na planie miała zyskać tzw. grupa B40, skupiająca najbiedniejsze 40% społeczeństwa, której większość stanowią Malajowie. Jego realizację utrudniła pandemia COVID-19 i wojna handlowa między Chinami a Stanami Zjednoczonymi.

Lata 2021-2025 to czas realizacji 12. planu centralnego (12th Malaysia Plan), którego celem jest zwiększenie dochodów ludności i rozwój gospodarki neutralnej dla klimatu. Pod koniec 2022 roku premier Anwar Ibrahim zapowiedział wdrożenie planu „Malaysia Madani„. Główne obszary reform obejmują gospodarkę i infrastrukturę, politykę społeczną, prawo i usługi publiczne. W inkluzywnej koncepcji największy nacisk został położony na społeczną równowagę, aby wzrost gospodarczy był odczuwalny przez całe społeczeństwo.

Handel międzynarodowy

Malezja jest 23. największym eksporterem i 25. największym importerem na świecie. Głównymi partnerami handlowymi Malezji są Chiny, Singapur, Stany Zjednoczone, Japonia, Indonezja, Korea Południowa, Tajlandia, Niemcy, Indie i Wietnam. W 2021 roku wartość malezyjskiego eksportu wyniosła 256,8 mld dolarów, a importu – 230,2 mld dolarów.

Największą grupę importowanych towarów stanowią urządzenia elektryczne (30%), ropa naftowa i paliwa mineralne (12,5%), maszyny przemysłowe (9,09%), tworzywa sztuczne (4,02%), żelazo i stal (3,08%), kamienie szlachetne i metale (2,69%), instrumenty precyzyjne (2,66%), pojazdy silnikowe i części (2,49%), guma (2,44%) i produkty chemiczne (1,97%). Na kolejnych miejscach są m.in. chemia organiczna, miedź, aluminium, tłuszcze i oleje zwierzęce i roślinne.

Wśród najczęściej eksportowanych towarów są urządzenia elektryczne (34,4%), ropa naftowa i paliwa mineralne (12,5%), maszyny przemysłowe (8,37%), tłuszcze i oleje zwierzęce i roślinne (6,58%), kauczuk (5,59%), instrumenty precyzyjne (4,23%), tworzywa sztuczne (3,44%), aluminium (2,43%), żelazo i stal (2,22%) i produkty chemiczne (2,02%). Kolejne pozycje zajmują m.in. chemia organiczna, meble, miedź, drewno, artykuły z żelaza i stali.

Umowy handlowe

Malezja podpisała szereg umów handlowych. Część z nich została zawarta przez Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN), którego Malezja jest członkiem.

Malezja podpisała umowy o wolnym handlu z następującymi krajami:

Australia
Chile
Indie
Japonia
Nowa Zelandia
Pakistan
Turcja

Umowy ze stowarzyszeniami krajów:

Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN)
Kompleksowe i Progresywne Partnerstwo Transpacyficzne (CPTPP)
Regionalne Kompleksowe Partnerstwo Gospodarcze (RCEP)

Umowy zawarte przez ASEAN:

Australia i Nowa Zelandia (Strefa wolnego handlu między ASEAN, Australią i Nową Zelandią, AANZFTA)
Chiny (ACFTA)
Hongkong (AHKFTA)
Indie (AIFTA)
Japonia (AJCEP)
Korea Południowa (AKFTA)

Stosunki Malezja – Unia Europejska

Malezja i Unia Europejska w 2010 roku rozpoczęły negocjacje w sprawie umowy o wolnym handlu. Porozumienie, jak dotąd, nie zostało osiągnięte. W grudniu 2022 roku podpisano jednak umowę o partnerstwie i współpracy (Partnership and Coordination Agreement). Obejmuje ono kooperację w takich obszarach jak zrównoważony rozwój, energetyka, transport, handel, edukacja, bezpieczeństwo, badania i walka ze zmianami klimatu. Umowa pogłębi także dialog polityczny w kwestiach globalnych.

Unia Europejska jest piątym największym partnerem handlowym Malezji, a Malezja jest 20. największym partnerem handlowym Unii. Malezja jest także trzecim największym partnerem handlowym UE w ASEAN. W 2020 roku wartość wymiany handlowej wyniosła 35,2 mld euro. Import UE z Malezji wyniósł 24,7 mld euro, a eksport – 10,5 mld euro. UE i Malezja handlują głównie półproduktami i gotowymi wyrobami przemysłowymi. UE importuje głównie maszyny i części elektryczne, a także kauczuk i oleje.

Unia Europejska stara się ograniczyć wykorzystywanie oleju palmowego w biopaliwach, co negatywnie wpływa na relacje z Malezją. Decyzja ta przyczyniła się do wstrzymania negocjacji w sprawie umowy o wolnym handlu. Pozostałe kluczowe kwestie dotyczą regulacji w zakresie produktów halal, kluczowych sektorów oraz polityki „pozytywnej dyskryminacji”.

Szanse i wyzwania

Protekcjonizm i priorytetowe traktowanie firm należących do Malajów to jedna z kwestii, które mogą znacznie utrudnić prowadzenie biznesu w Malezji inwestorom zagranicznym zainteresowanym ekspansją. Nie bez znaczenia jest również rozbudowana biurokracja oraz systemy licencjonowania i akredytacji, szczególnie w sektorze spożywczym.

Malezyjskie przepisy dotyczące halal należą do najbardziej restrykcyjnych na świecie. Malezja nie uznaje certyfikatów zatwierdzonych w innych krajach. Towary takie jak wieprzowina i alkohol, a także kosmetyki, które go zawierają, muszą być odpowiednio licencjonowane.
Kluczowe sektory w Malezji związane są z jej zasobami, takimi jak kauczuk, olej palmowy, cynk, drewno, ropa i gaz.

Najbardziej obiecujące sektory to biotechnologia, elektronika, transport, odnawialne źródła energii, turystyka, kosmetyki, opieka zdrowotna, budownictwo i turystyka kosmiczna. W niektórych sektorach rząd zachowuje monopol, głównie w niektórych gałęziach produkcji.